Acht consortia van start in Duurzame Living Labs Fase 2: Lighthouse projecten

Acht onderzoeksconsortia zijn gehonoreerd voor de ontwikkeling van een Duurzaam Living Lab voor de Topsector Logistiek, waarbij aansluiting wordt gezocht bij de Topsector Water & Maritiem en de Topsector Energie.

Combinatie van fundamenteel, toegepast en praktijkgericht onderzoek
De call Duurzame Living Labs Fase 2: Lighthouse projecten financiert het opzetten van innovatieve ‘living labs’ waarin onderzoek wordt gedaan en experimenten worden uitgevoerd. Hoofddoelstelling in alle projecten betreft vernieuwing van het transport- en mobiliteitssysteem. De gehonoreerde ‘lighthouse projecten’ combineren vernieuwend fundamenteel, toegepast en praktijkgericht onderzoek van hoog niveau. Deze projecten dragen bij aan de toepassing en opschaling van nieuwe inzichten en oplossingen en op die manier aan structurele veranderingen in de logistieke sector.

Een integraal onderdeel van de call en alle geselecteerde voorstellen vormt de Maatschappelijk Verantwoord Innoveren-benadering zoals door NWO geformuleerd. Deze staat voor het vroegtijdig meenemen van ethische en maatschappelijke aspecten van de (technologische) innovaties waar in de ‘living labs’ onderzoek naar wordt gedaan.

Duurzame Livinglabs Fase 2: Lighthouse projecten vormt een vervolg op fase 1 waarin ontwikkelsubsidie werd toegekend ter ondersteuning van consortiumvorming.

Achtergrond
Duurzame Living Labs, fase 2: Lighthouse projecten komt voort uit het besluit van NWO en het TKI Dinalog om de ontwikkeling van een aantal Duurzame Living Labs met een MVI-benadering te faciliteren voor de Topsector Logistiek, waarbij aansluiting gezocht is bij de Topsector Water & Maritiem en de Topsector Energie.

Het totale budget voor deze call was 12.775.000 euro. Daarvan werd 6 mln euro beschikbaar gesteld door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en 6.775.000 euro door NWO. Binnen NWO betreft het een samenwerking van Sociale en Geesteswetenschappen (SGW), Exacte en Natuurwetenschappen (ENW) en het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA (NRPO SIA).

Gehonoreerde projecten
In totaal zijn acht van de tien ingediende projectvoorstellen gehonoreerd. Het betreft de volgende projecten (in alfabetische volgorde op naam van de projectleider):

SUMMALab
Prof. dr. ir. B. van Arem
Technische Universiteit Delft (TU Delft)

Verstedelijking en toenemende congestie leiden ertoe dat steden experimenteren met innovatieve oplossingen om personen en goederen te vervoeren met minder emissies en ruimtebeslag. SUMMALab verbindt en ondersteunt deze experimenten, faciliteert het leerproces en versnelt de opschaling van veelbelovende oplossingen. SUMMALab richt zich op last mile, deur-tot-deur oplossingen en het efficiënte gebruik van stedelijke infrastructuur. Het verzamelt, analyseert, deelt resultaten van experimenten en ontwikkelt tools om effectiviteit, burger- en bedrijvenparticipatie en technische en financiële haalbaarheid van concepten te vergroten. Nieuw ontwikkelde vervoersmodellen verschaffen inzicht in de effectiviteit van combinaties van innovatieve oplossingen toegepast op grote schaal.

Catalyst
G.R. Janssen MSc
Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)

Door de ontwikkelingen in digitalisering en automatisering wordt verwacht dat het realiseren van een adaptief, verbonden en duurzaam logistiek systeem versneld zal worden. Met CATALYST wordt het potentieel en de impact van Connected Automated Transport (CAT) bepaald door middel van het testen en implementeren van oplossingen in echte situaties. We experimenteren met smart yards en connected corridors, om een oplossing te vinden voor onderzoeksvragen omtrent integratie van de toeleverketen, gebruikers, infrastructuur, gegevens en beleid. De resultaten worden vertaald naar overkoepelende lessen over de implementatie van CAT, en gedeeld met potentiële gebruikers en betrokken gemeenschappen. Op deze manier wordt de innovatie versneld en ondersteunt CATALYST logistieke partners in de gehele toeleverketen bij de voorbereiding op CAT.

Duurzaam Beheer van toeleverketen in gezondheidszorg (SSCMH)
Dr. D. Moeke
HAN University of Applied Science (HAN)

Het Living Lab SSCMH bestaat uit twee fieldlabs. Het “Heijendaal fieldlab” in Nijmegen zal zich primair richten op het ontwikkelen van logistieke concepten voor emissievrije, gebundelde en efficiënte ‘last-mile’ oplossingen richting campus Heijendaal met als doel meer duurzaamheid, leefbaarheid en veiligheid en minder verkeersopstoppingen. Daarnaast zal in Deventer het “Carinova fieldlab” worden opgestart. Dit fieldlab richt zich op het slim integreren van zorg, welzijn en logistieke stromen rondom kwetsbare burgers in de wijk met als doel het verminderen van de eenzaamheid en het realiseren van een duurzaam businessmodel. De concepten die binnen de fieldlabs ontwikkeld worden dienen schaalbaar en overdraagbaar te zijn.

Sharehouse
Dr. P. Preenen
Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)

Sharehouse is een ruimte voor bedrijven in het STC om te experimenteren met eigen technologie. De experimenten worden wetenschappelijk gestroomlijnd en gericht op dataverzameling ter verbetering van magazijnwerk. Moderne technologieën, mens-technologie interactie, technologieadoptie en sociale innovatie, veiligheid, ethiek en duurzaamheid en de benodigde skills voor (toekomstige) medewerkers in de logistiek staan hierin centraal. SHAREHOUSE creëert tevens een open leeromgeving voor studenten en (MKB-)bedrijven, zodat ze in een praktijkomgeving ervaren hoe zij automated guided vehicles, virtual/augmented reality en wearables en exoskeletten voor goederenverwerking in een magazijn kunnen implementeren en beheersen. Publiek-private learning communities zorgen voor duurzame samenwerking tussen de belangrijkste stakeholders.

Cilolab
Dr. H. J. Quak
Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)

CILOLAB draagt bij aan de transitie van het UFT-systeem richting een emissievrije stadslogistiek in 2025 door middel van het onderzoeken, ontwikkelen en implementeren van alternatieven voor logistieke activiteiten in steden. In het bijzonder richt CILOLAB zicht op de overdraagbaarheid en het opschalen van succesvolle logistieke initiatieven, zoals concepten die het loskoppelen tussen verschillende transportmogelijkheden richting en in steden mogelijk maken.

CILOLAB is een samenwerking gericht op actie, waarbij steden samenwerken met vervoersmaatschappijen, belangengroepen, onderzoeksinstellingen en maatschappelijk partners om gezamenlijk nieuwe stedelijke logistieke oplossingen te ontwikkelen. Door middel van voortdurende controle en analyse van impact worden deze oplossingen geëvalueerd en verder ontwikkeld binnen deze experimentele omgeving, wat allemaal bijdraagt aan de ambitie van CILOLAB.

BCLivingLab
M.A. Steeman
Hogeschool Windesheim

Voor de ontwikkeling van een circulaire economie en het verlagen van de impact van toeleverketens op het milieu, is het van essentieel belang dat betrouwbare informatie binnen de volledige keten wordt uitgewisseld. In de praktijk is dit lastig te realiseren, maar dit kan worden verbeterd met blockchain. BCLivingLab richt zich op het onderzoeken van de mogelijkheden tot de toepassing van de blockchain-technologie in toeleverketens en logistiek. Tijdens het project worden vier fysieke knooppunten en een virtuele opslagplaats ontwikkeld voor kennis over blockchain, ter ondersteuning van het midden- en kleinbedrijf bij de ontwikkeling van gebruikscases en het experimenteren met blockchain-toepassingen. Het is onze ambitie een community op te bouwen met geïnteresseerde belanghebbenden en om betrokken te zijn bij huidige en toekomstige initiatieven omtrent blockchain.

SMiLES
Prof. dr. E.M. Steg
Rijksuniversiteit Groningen (RUG)

In SMiLES stellen we de oprichting van een ‘living lab’ voor waarin we de Noordelijke regio gebruiken als testcentrum voor de kansen van logistieke deelsystemen. Tegelijkertijd proberen we te begrijpen welke barrières er zijn en hoe we ze kunnen aanpakken. Samen met zeven faculteiten van de Rijksuniversiteit en enkele van de belangrijkste Publieke en Private partners uit de regio bekijken we zo de economische, technische, juridische, ethische en psychologische kansen en barrières van verschillende logistieke deelsystemen. We willen dat het living lab een plek is waar wetenschap, praktijk en opleiding samen komen om samen te werken aan een duurzame toekomst.

FTMaas
Prof. L. A. Tavasszy
Technische Universiteit Delft (TU Delft)

De belangrijkste kwestie die wordt aangepakt met FTMAAS (Freight Traffic Management As A Service) is de integratie van logistiek en het beheer van verkeersinformatie. Beide gebieden digitaliseren in rap tempo, maar operationele verbindingen en connecties zijn schaars. Het is de missie van het FTMAAS Living Lab om deze twee subsystemen met elkaar te verbinden door het ontwikkelen, implementeren en testen van integratiesoftware die voor beide gebieden bevorderlijk zijn. The Living Lab richt zich op de International Freight Corridor South (Rotterdam-Venlo) en beheert drie belangrijke lopende zaken en zes subonderzoeksprojecten. Het onderzoek richt zich met name op vraagstukken over waardecreatie, analyse en optimalisatie van zowel logistiek en verkeersbeheer op netwerkniveau.

Bron: NWO