Bloeiende logistiek, maar met grote uitdagingen

De logistiek in Brabant beleeft een ongekende bloeiperiode. Maar kan deze groei doorgaan nu de beschikbare ruimte drastisch is afgenomen en het nijpende personeelstekort de vervoerders in een steeds steviger houdgreep neemt?

Eén ding is zeker: er is een radicale omwenteling nodig om de logistieke sector op termijn bloeiend te houden.

Dat zeggen hoogleraar logistiek Albert Veenstra en innovatiedeskundige Coen de Lange, beiden verbonden aan het Dutch Institute For Advanced Logistics (Dinalog) dat in Breda is gevestigd. De eerste als directeur, de tweede als programmamanager. Vanuit een bescheiden ruimte in het bedrijfsverzamelcomplex Bondpark aan de Graaf Engelbertlaan, het voormalige hoofdkantoor van Esso Benelux, probeert het tweetal sturing te geven aan de turbulente wereld van de logistiek. Een wereld die door de komst van internet in de jaren negentig een totaal ander aanzien heeft gekregen.

,,De e-commerce groeit elk jaar met dubbele cijfers. Het gaat heel hard. Daarom zijn er steeds grotere gebouwen nodig. Dat zie je vooral terug in Brabant en in de regio Venlo”, zegt Veenstra.

Bestellen, 2.0
De tijden van grootschalige bulkdistributie liggen nog niet achter ons, maar door de verkoop op internet heeft de pakjesdistributie een enorme vlucht genomen. Qua massa gaat het nog altijd om redelijk bescheiden hoeveelheden, maar de distributie van al de specifieke goederen die consumenten thuis kopen vergt een technisch hoogwaardig systeem.

De Lange: ,,Achter die webshops gaat een enorme fysieke wereld schuil. En die wereld wordt onvoorspelbaarder, omdat de consument wispelturig is.” Veenstra vult hem aan. ,,Die fysieke wereld is lang niet zo innovatief als de mensen denken. Daar kan een hele wereld gewonnen worden. Vooral in de kledingbranche. Primark bijvoorbeeld doet alles handmatig. Amazon loopt ook achter en betaalt zijn personeel bovendien slecht. Je kunt aan van alles denken om de distributie efficiënter te maken. Maak de verpakkingen bijvoorbeeld aanpasbaar, zodat ze voor verschillende soorten goederen te gebruiken zijn.”

Efficiënt omgaan met de ruimte: daar draait het om. Ook in het wegtransport van goederen. ,,Als je eens wist hoe slecht er met de ruimte in vrachtwagens wordt omgegaan, dan zou je opkijken”, zegt De Lange. ,,Je rijdt op de snelweg langs heel veel vrachtwagens, maar daar zitten een heleboel lege of halfvolle vrachtauto’s bij. Met een betere planning kun je dat voorkomen. Maar daarvoor moeten de transportondernemers wel met elkaar samenwerken. Daar is een wereld te winnen, want velen zijn beducht voor de concurrentie. Ze kijken niet verder dan hun neus lang is. Daar proberen wij wat aan te doen.”

Je rijdt op de snelweg langs heel veel vrachtwa­gens, maar daar zitten een heleboel lege of halfvolle vrachtau­to’s bij.

Spanningen tussen gemeenten
Gebruik van de ruimte speelt ook een cruciale rol bij de bouw van de talloze grote distributiehallen overal in Brabant. Die ruimte is er namelijk steeds minder. Veenstra: ,,Brabant heeft door zijn strategische ligging een sterke positie in de logistiek, maar die positie staat door het ruimtegebrek wel onder druk. Het levert spanningen op tussen gemeenten. Veel hangt af van een goede samenwerking tussen ondernemers en gemeenten. Een voorbeeld daarvan is de Barge Terminal in Tilburg.

Daar is de samenwerking tussen alle partijen goed. Brabant heeft het grote voordeel dat er veel praatcircuits zijn waar iedereen elkaar kent. Dat helpt. Er is wel veel voor elkaar geschopt. Snelwegen zijn aangepast en het Wilhelminakanaal is verbreed.”

Beloftes
De Lange zegt dat de rol van de overheid wel wat effectiever zou mogen zijn. ,,De provincie Brabant stimuleert de logistiek, maar de noodzakelijke verbreding van de A58 is niet aan de orde. Daarvoor zijn we afhankelijk van Den Haag. Meer in het algemeen kun je stellen dat de overheid moeite heeft grip te krijgen op de logistieke sector. Een ondernemer zal niet snel ‘nee’ zeggen tegen een klant. En om de boel draaiende te houden is dat eigenlijk wel nodig.”

Veenstra knikt. ,,Als de transporteurs eenmaal in de file staan, piepen ze wel anders. In feite zijn het allemaal collectieve vraagstukken waar de sector voor staat. Je kunt alleen iets aan het personeelsgebrek doen door dit collectief aan te pakken. Maar met alleen de inzet van brancheverenigingen redden we het niet. Er is een control tower nodig. Eentje die alle ontwikkelingen bijhoudt en een intermediair is tussen bedrijven en overheden, die partijen met elkaar in contact brengt. Dinalog probeert een steentje bij te dragen en de NHTV in Breda is ook een belangrijke speler. Die heeft een logistieke opleiding die ertoe doet.”

Drones? Niet de oplossing
Veenstra ziet een toekomst waarin automatisering en innovatie van distributie- en transportprocessen doorslaggevend is voor de sector. Nieuwigheden als het op locatie printen van goederen en het transport via drones ziet hij niet als het ei van Columbus. ,,Dat local for local is een proces dat zal voortschrijden, maar het gaat lang niet zo hard als men denkt. Het is nou eenmaal onmogelijk alles tegen lage kostprijzen zelf te produceren. Vervoer via drones? Die kunnen in de praktijk amper iets vervoeren.”

Minstens zo belangrijk als de automatisering en innovatie is de wijze waarop bedrijven en overheden met de energietransitie omgaan.

Veenstra: ,,Diesel gaat eruit, zonneparken of -daken moeten worden aangelegd, het belang van elektriciteit wordt groter. Het kost allemaal klauwen met geld. Je moet als bedrijf vroegtijdig mee met de ontwikkelingen voor de komende tien tot vijftien jaar. In 2025 moet de distributie binnen de steden volledig elektrisch plaatsvinden. Voor de bouw van zonneparken of -daken zijn er allerlei bouwvoorschriften waar lang niet alle bedrijven aan kunnen voldoen. De provincie zou moeten kijken welke bedrijven wel en welke niet meekunnen met de energietransitie en waar nodig de helpende hand moeten bieden.”

Diesel gaat eruit, zonnepar­ken of -daken moeten worden aangelegd, het belang van elektrici­teit wordt groter. Het kost allemaal klauwen met geld.

De meest acute bedreiging voor de logistieke sector is het nijpende personeelstekort, met name in het transport. De Lange: ,,In de crisisjaren was er voor de transportsector geen reden voor uitbreiding. De achterstand die toen ontstond, is niet zomaar in te halen. We leiden niet genoeg chauffeurs op en er zijn niet genoeg vrachtwagens. We moeten kijken naar de alternatieven voor het wegtransport en de efficiency verbeteren. Optimaliseer die te rijden kilometers.”

Bron: BN de Stem