Dennis Moeke: ‘Onderzoek is niet alleen studies doen, het is ook visievorming’

We leven steeds langer, en wonen langer thuis. Hierdoor doen we vaker een beroep op langdurige thuiszorg. Tegelijkertijd worden wijken en steden voller, waardoor er steeds meer druk op de zorg komt te staan. Dit brengt uitdagingen met zich mee: Hoe gaan we eenzaamheid tegen? Hoe zorgen we dat de juiste zorg op tijd bij de juiste bewoners komt? Dennis Moeke, lector aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen, zag een kans: samen met zijn onderzoeksteam ontwikkelde hij een systeem voor het slim integreren van gezondheidszorg, welzijn en logistiek voor kwetsbare burgers in de wijk, met als doel eenzaamheid te verminderen en een schaalbaar en overdraagbaar businessmodel te creëren.

We lopen tegen steeds complexere opgaven aan. Bedrijven en organisaties kunnen dat niet alleen oplossen: er zijn complexe samenwerkingen voor nodig waarin – naast de juiste mensen – ook de juiste kennis aanwezig moet zijn.

Dennis Moeke, lector Hogeschool Arnhem Nijmegen

Wat begon als een onderzoeksproject over de logistiek van langdurige zorg is intussen uitgegroeid tot een stichting in Deventer die dagelijks kwetsbare burgers, maar ook zorgverleners in de buurt helpt. ‘Dit doen we door het inzetten van buurtconciërges. Zij zijn voor de wijk het vertrouwde gezicht en de linking pin richting zorg- en hulpverlening. De buurtconciërge brengt gebundeld medicijnen, boodschappen en maaltijden rond, en houdt tevens een oogje in het zeil,’ vertelt Moeke. Op deze manier signaleert de buurtconciërge vaak als eerste welke behoefte of hulpvraag de bewoner heeft, en kan hij door zijn rol als spin in het web makkelijk schakelen met instanties die kunnen helpen. ‘Een mooi voorbeeld is van één van de buurtconciërges die medicijnen rondbrengt. Na een aantal keer de deur op de kier wanneer hij langskwam, mocht hij uiteindelijk de medicijnen rechtstreeks in de koelkast zetten. Daar trof hij verschillende medicijnen aan die allang over de datum waren. De apotheek was behoorlijk ontdaan van dit verhaal, want het gebruiken van deze medicijnen kan grote gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Hierdoor wordt medicatie voortaan centraal geregeld via de buurtconciërge, die naast het bezorgen van de medicijnen ook in de gaten houdt of ze nog gebruikt mogen worden. Een fijne oplossing voor zowel de bewoner als de apotheek.’

Stichting Buurtenzo

Buurtconciërges voor heel Nederland

Moeke hoopt dat het inzetten van buurtconciërges ook in andere delen van Nederland de standaard gaat worden. In het onderzoeksproject is veel aandacht geweest voor het schaalbaar en overdraagbaar maken van het businessmodel, om zo in heel Nederland de druk op de zorg te verlichten: ‘We doen ons best om kennis te ontwikkelen, maar willen juist ook de kennis verspreiden zodat anderen er ook van kunnen profiteren, zowel de bewoners als de zorginstellingen. Praktijkgericht onderzoek is heel belangrijk in dit verhaal, want dat biedt ondersteuning bij transities die nodig zijn in de zorg. Zo werken we ook aan het slimmer plannen van thuiszorg, waarbij we werken met wiskunde en AI.’

Kennis als Research en Development (R&D) voor zorginstellingen en mkb

Binnen dit onderzoeksproject werkt Moeke samen met veel verschillende organisaties. De rol van onderzoekers is hierin uniek. ‘Met dit soort projecten bevind je je als onderzoeker in een vrij ingewikkeld ecosysteem van organisaties die verschillende belangen hebben. De onderzoeker kan dan makkelijker de neutrale factor zijn en zo zonder belangen het netwerk opbouwen.’ En dat kan tot mooie dingen leiden. Moeke: ‘Langdurige zorginstellingen, maar ook het mkb, hebben vaak niet de middelen voor een zelfstandige R&D-afdeling. Door samen te werken in een onderzoeksconsortium kunnen wij in feite een deel van hun R&D uitvoeren. Daarmee helpen we elkaar: zorginstellingen en het mkbkunnen innoveren en wij vergaren kennis voor ingewikkelde maatschappelijke opgaven.’

En dat is hard nodig volgens Moeke: ‘We lopen tegen steeds complexere opgaven aan. Bedrijven en organisaties kunnen dat niet alleen oplossen: er zijn complexe samenwerkingen voor nodig waarin – naast de juiste mensen – ook de juiste kennis aanwezig moet zijn. Onderzoek is veel meer dan alleen studies doen: het is ondersteunen bij visievorming.’

Volgens Moeke hebben we het onderzoeksveld in Nederland goed op orde, en is dat iets waar we trots op mogen zijn: ‘We hebben de laatste jaren een mooie infrastructuur voor onderzoek in Nederland opgebouwd. Via missiegedreven onderzoeksbeleid koppelen we onderzoek aan maatschappelijke transities. Dat is lang niet in alle landen zo geregeld.’ Daarbij heeft Moeke nog een belangrijke boodschap op Prinsjesdag: ‘Een kennisinfrastructuur zoals in Nederland creëer je niet zomaar, maar het afbreken ervan kan vrij snel gaan. Daar moeten we echt voor oppassen.’

Dit bericht is eerder verschenen op de site van NWO.