Blog: “Efficiënte logistieke keten is dichtbij”

Bron: logistiek.nl
Blog door Martijn Siebrand, Programmamanager TKI Dinalog

Volledige integrale aanpak van de informatie, fysieke en financiële stromen in de supply chain. Een utopie? Nee deze droom om de logistieke keten efficiënter te maken is dichterbij dan wij denken.

Het speelveld is lastig vandaag de dag; platooning, robotisering, Internet of Things, Big Data, artificial intelligence en nu ook nog Blockchain. Waar zet je op in en hoe bepaal je die keuze?  Al vele jaren is de wens om supply chains transparanter te maken. Momenteel is er een aantal trends die een duidelijke driver zijn om deze wens snel waarheid te laten worden.
De technologie is er, de urgentie is er en de kansen zijn er.

Wat is blockchain?
Een blockchain is een openbaar, digitaal en decentraal grootboek. Elk knooppunt (node) in het netwerk bezit een volledige kopie van deze gezamenlijke boekhouding. Op basis van ingewikkelde wiskundige principes worden transacties geverifieerd en verwerkt. Bereiken de nodes geen consensus, dan gaat het feest niet door. Om iets te stelen zou een hacker dus op het hele netwerk tegelijk moeten inbreken, wat tot nu toe onmogelijk is gebleken.
De technologie:
Blockchain is een technologie die de laatste tijd steeds meer aandacht krijgt. Waar we deze technologie eerst met name in de financiële sector zagen is er nu steeds meer tractie in de logistiek. We zien zowel grote als kleine partijen die aan het experimenteren zijn.

De technologie, die gebruik maakt van een open netwerk van databases en functioneert als een openbaar, digitaal, gedistribueerd ‘grootboek’, kan op tal van manieren ingezet worden. Het digitaal gedistribueerd grootboek blijft een ongrijpbare term voor velen. Ik verwijs graag naar een eerder bericht dat uitleg geeft over de techniek van Blockchain en waarin een filmpje de achtergrond duidelijk maakt.

De urgentie
Momenteel zien we een aantal grote trends in de logistiek. Partijen als Amazon en Alibaba proberen  gehele supply chains van logistiek tot financiering te domineren. Een andere bedreiging betreft het tekort aan geschikt personeel voor logistieke vacatures. Bij sommige logistiek dienstverleners staan inmiddels wagens stil vanwege het niet hebben van chauffeurs. Anderzijds rijden nog steeds veel halflege of zelfs lege trailers rond. Kunnen beide ontwikkelingen een versneller zijn om over te gaan tot een intensievere samenwerking? Is het mogelijk met een aantal partijen uit de supply chain een blok te vormen tegen de opkomst van Amazon en Alibaba. Kunnen we met technologie en sence of urgency zorgen voor een nog betere benutting van de logistieke assets?

Kansen, vanuit NL oplossing creëren
Bedrijven zijn vanuit het verleden opgebouwd door mensen die elkaar vertrouwden en zaken met elkaar zijn gaan doen. Later heeft de computer zijn intrede gedaan en daarna kwam het internet. Hierdoor is een wereld aan nieuwe kansen voorbij gekomen. Momenteel kan de klant op zijn mobiel connectie maken met de leverancier en kunnen beide werelden met elkaar communiceren via het internet.

De mogelijkheden van nieuwe technologie die door de jaren heen zijn ontstaan, zijn met elkaar gecombineerd. We zijn nu op een punt gekomen waarbij het de vraag is of de processen op de meest efficiënte manier georganiseerd zijn. We zien veel voorbeelden voorbij komen waarbij te zien is dat veel processen onnodig complex zijn geworden. Kijkend naar een gemiddelde handelstransactie, dan zijn daar 10 partijen bij betrokken en komen er ongeveer 30 fysieke documenten voorbij. Dit is slechts één voorbeeld van een inefficiënt proces.

Digitale grootboek
Nu is er een technologie waarmee we processen opnieuw kunnen ontwerpen op de meest efficiënte manier. Het digitale grootboek legt transacties definitief vast, stelt ons in staat vertrouwen te digitaliseren door middel van vergaande transparantie. Het definitieve karakter is tevens een driver om partijen die fraudes plegen tegen te werken. Op de Blockchain gaan we zien welke partijen frauduleuze transacties hebben gepleegd, deze blijven inzichtelijk. Daarnaast kan je er aan denken dat logistiek dienstverleners een rating kunnen opbouwen op basis van geleverde diensten.

Blockchain technologie biedt de mogelijkheid om een smartcontract te realiseren. Een smartcontract is een contract dat voorgeprogrammeerd wordt op de Blockchain en waarbij onder meer compliance vooraf kan worden geprogrammeerd. Het smartcontract executeert zichzelf met behulp van Blockchain technologie. Een bill of lading of letter of credit op de Blockchain zijn voorbeelden die we momenteel zien. De overdracht van waarde documenten kan met Blockchain ook plaats gaan vinden tussen partijen die nog geen track-record met elkaar hebben en dus nog geen vertrouwensrelatie. Dit is een zeer interessante mogelijkheid voor de logistiek.

Status van ontwikkeling en kansen:
Wereldwijd zijn bedrijven en initiatieven werkzaam met deze nieuwe technologie. Ook in Nederland zijn we druk bezig met het onderzoek wat Blockchain kan betekenen voor de logistiek. We verwachten de eerste toepassingen in de tweede helft van dit jaar. We zien dat in veel Blockchain toepassingen de rol van de trusted third party vervalt of in ieder geval drastisch verandert. Een controlerende derde partij is bij een smartcontract niet meer nodig. Dit gaat een versnelling opleveren maar ook een verandering in de supply chain. Het is raadzaam nu na te denken waar uw bedrijf zich bevindt in de keten en welke rol uw bedrijf daarin speelt. Er zal een sterk onderscheid komen tussen bedrijven die gebruik maken van data van anderen en daar geld mee verdienen en partijen die toegevoegde waarde leveren in de keten.

Met Blockchain technologie is het mogelijk een open platform te maken voor vraag en aanbod van allerlei soorten diensten zonder dat een dominantie partij de eigenaar van dit platform is. Hiermee is het mogelijk een partij als Uber of Air B&B te disrupten, dat lijkt mij een interessant idee. De kans die Blockchain nu biedt: het ontwerpen van de ideale processituatie. Aangezien Blockchain technologie wereldwijd generiek toepasbaar is, zijn er kansen voor de early adopters en innovaters en bedreigingen voor de volgers.

TKI-Dinalog project
In Nederland hebben we vanuit de Topsector Logistiek met TKI Dinalog momentum gecreëerd rondom Blockchain en logistiek. De zestien partners in dit consortium zijn een afgewogen mix van verschillende partijen in de keten. TU Delft, Windesheim, de SCF Community, TNO, Centric, Exact, ABN AMRO, SmartPort, Royal FloraHolland, Havenbedrijf Rotterdam, FB Basic en Cirmar, BeSCOPE Solutions, NBK, Innopay en Transfollow vormen samen het gewicht om dit project tot een succes te maken. Dit project vindt complementair plaats aan het publiek-private initiatief om een nationaal kennisinstituut Blockchain (onder de werknaam Blockchain Core Competence Center) op te zetten, geïnitieerd vanuit het Ministerie van Economische Zaken.

Blockchain technologie stelt ons in staat om met elkaar op een veilige en transparante manier informatie te delen. Blockchain wordt vaak gepresenteerd als de oplossing voor alles. Het blijft van belang goed na te gaan waarom Blockchain de oplossing zou zijn en niet een al bestaande IT toepassing. Blockchain wordt inmiddels al de vierde industriële revolutie genoemd en een foundational technology: It has the potential to create new foundations for our economic and social systems

Er zijn nog veel onbeantwoorde vragen rondom Blockchain. Hoe meer je erover leest of jezelf erin verdiept des te meer vragen er komen. Dit hebben we eerder bij de opkomst van internet ook gezien. Nu is internet niet meer weg te denken uit de economie, een dag geen internet scheelt Amazon of Alibaba erg veel omzet en dat zal niet snel gebeuren. Vanuit TKI Dinalog zullen we de sector op de hoogte houden van de vorderingen van het project. Mochten er vragen zijn of wensen om deel te nemen aan sessies dan horen wij dat graag.

Auteur: Martijn Siebrand is specialist Transport & Logistiek bij Van Oers Accountancy & Advies. Daarnaast is hij werkzaam als programma manager Supply Chain Finance bij TKI Dinalog.