Logistiek brengt de circulaire economie in beweging

Verslag werkconferentie Logistiek in de Circulaire Economie

Op 31 oktober j.l. dachten ruim 80 deelnemers, onder leiding van dagvoorzitter Nanko Boerma, mee over de rol van de logistiek in de circulaire economie. De transitie naar een meer circulaire economie waarin we toewerken naar een economisch systeem/wereld waarin grondstoffen niet terecht komen op de vuilnisbelt maar hun waarde blijven behouden is ingezet en de logistieke sector kan daar een grote bijdrage aanleveren. Vorig jaar hebben het lectoren platform logistiek (LOGITIMO), Het Groene Brein, Stichting Transactieland en SIA samen met TKI Dinalog een eerste werkconferentie over dit onderwerp gehouden, onder het motto ‘Anders Kijken’. Nu ging het erom de rol van ondernemers in de logistieke sector concreter te maken en tegelijkertijd te kijken naar belemmeringen, onder het motto ‘Anders Denken’. Als logistiek dienstverlener je rol pakken in de circulaire economie: maar hoe dan? Presentatie Programma

In een plenaire, maar interactieve setting, gaven drie keynotes hun visie op de transitie naar de circulaire economie. Inge Oskam, Lector Circulair Ontwerpen & Ondernemen aan de Hogeschool van Amsterdam, gaf een overzicht van de transitie van lineaire businessmodellen naar meer circulaire modellen. Circulair ontwerp, gebruik en hergebruik werd heel tastbaar gemaakt aan de hand van de fiets als voorbeeld. Jan-Paul Kimmel van Recover-E vertelde over zijn uitdaging om elektronische apparaten (de laptop) terug te halen van de gebruiker. Een opvallende observatie was dat zelfs met een €50,- retour premie het nauwelijks lukt apparaten terug te krijgen. Even zo belangrijk is het gevoel dat een gebruiker heeft bij het apparaat. Ook al lease je een laptop, de gebruiker blijft het zien als zijn eigendom en handelt daar ook naar. De derde keynote werd verzorgd door Linda Korpershoek, programmamanager uitvoeringsprogramma circulaire economie bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Bij haar werd duidelijk wat er al allemaal gebeurt vanuit de overheid in de transitie naar de circulaire economie. Het ministerie streeft er in het programma naar om de transitie zo concreet mogelijk te maken voor ondernemers. Tegelijkertijd staat de overheid open voor suggesties van logistiek ondernemers/de logistieke sector en wil graag weten welke belemmeringen men ervaart, zodat ze daarnaar kan handelen en samen met de sector deze uitdagingen aan kan pakken.

Het publiek ging vervolgens in gesprek met panelleden vanuit het MBO Rijnland, regieorgaan SIA, lectorenplatform logistiek LOGITIMO en TKI Dinalog. Daar ging het met name over de benodigde verbinding tussen (wetenschappelijk) onderzoek en praktijkomgeving. In verschillende projecten worden de toekomstige businessmodellen voor de logistieke sector steeds duidelijker, tegelijkertijd moet het personeel van de toekomst worden voorbereidt op deze businessmodellen.

Het middagdeel was ingericht rond een vijftal praktijk cases die door ondernemers zijn ingebracht. Vijf verschillende ontwikkelingen in de circulaire economie met elk een eigen logistieke uitdaging. De deelnemers puzzelden samen met de ondernemer, na een korte introductie van de casus, over het formuleren van vraagstukken aan de overheid, kenniswereld en de logistieke sector zelf.

Naam: Ubbink & Rensa

Casus: Hoe organiseer je circulariteit in ketenverband in de bouwsector en hoe definieer je als bedrijf je eigen rol daarbinnen?

Behoefte: Onderzoek kan eraan bij dragen dat de benodigde gedragsverandering in de keten inzichtelijk wordt. Daarnaast zijn er mogelijk beleidsprikkels nodig om het daadwerkelijk anders doen af te dwingen.

Uitkomst: De keten kan mogelijk verder geïntegreerd worden en tegelijkertijd is opschaling van volumestromen mogelijk door samenwerking.

Naam: Matras Recycling Europe

Casus: Hoe kom je tot een logistiek optimaal netwerk van inzamelpunten voor matrassen, zodat kosteneffectief het volume bij de consument wordt teruggewonnen?

Behoefte: Partijen die al bij de consument komen kunnen mogelijk de retourstroom integreren in hun huidige netwerk.

Uitkomst: Opnieuw kritisch kijken naar hergebruik mogelijkheden voordat de ontvangen matrassen worden verwerkt.

Naam: Philips Health Systems

Casus: Hoe behoud je zo hoog mogelijke waarde van geleverde producten?

Behoefte: Eenduidige regelgeving rondom retouren en afweging gevaarlijke stoffen. Experimenteerruimte om retourprocessen te organiseren.

Uitkomst: Het systeem zou beter kunnen functioneren als verkoop gekoppeld wordt aan het retourkrijgen van systemen.

Naam: Emma Safety Footwear

Casus: Hoe zorg je ervoor dat je de juiste producten retour krijgt voor hergebruik?

Behoefte: Een nieuw ontwerp van de (retour)keten, waar mogelijk gecombineerd met andere stromen om gebundeld volume te creëren.

Uitkomst: Mogelijk is een andere (derde) partij beter in staat om retourstromen te bundelen.

Naam: Recover-E

Casus: Hoe kom je tot een hoger volume aan product retouren?

Behoefte: Onderzoek naar de juiste prikkel voor de juiste doelgroep om producten retour te geven. Logistieke sector moet helpen bij het inrichten van het juiste netwerk voor inleveren.

Uitkomst: Een meer uitgekiende doelgroep benadering kan het retoursturen stimuleren.

Om de uitdagingen en best practices die tijdens de werkconferentie naar boven kwamen te identificeren zijn er voor de werkconferentie drie observanten aangewezen die vanuit hun eigen dagelijkse rol de voor hen belangrijkste bevindingen op hebben geschreven. Aan het einde van de conferentie werd hen gevraagd om de belangrijkste observaties te delen. Lector Matthias Olthaar van Stenden Hogeschool kwam met de stelling terug dat er meer balans gezocht moet worden in het sectorbeleid tussen distributielogistiek en productielogistiek. Jacqueline Rohde van Rijkswaterstaat observeerde dat één van de kernvragen is hoe je de gebruiker/consument verleid tot andere (circulair) gedrag. Murk de Roos van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat constateerde een behoefte aan experimenteerruimte, een ‘omgeving’ waarin het mogelijk is circulair te organiseren buiten de geldende wet- en regelgeving.

Een bijzonder inspirerende dag waarin heel veel inzichten werden opgedaan en gedeeld. Veel meer dan in dit verslag terugkomt. Verbindingen zijn gelegd tussen ondernemer, overheid en kennis, zodat concreet vervolg kan worden opgepakt. Binnenkort volgt een gedetailleerd verslag van de werkconferentie die tevens als input dient voor kennisprogramma’s in de circulaire economie en uitvoeringsprogramma’s van de (rijks)overheid. Vorig jaar ging het om ‘Anders Kijken’, nu ging het om ‘Anders Denken’. Volgend jaar organiseren we opnieuw een werkconferentie: op naar ‘Anders Doen!