Duurzaamheid

Logistiek bundelt krachten

Investeren in duurzame innovaties binnen de logistiek draagt substantieel bij aan een schoner en mooier Nederland. Voor bedrijven, kennisinstellingen en overheid reden om de krachten te bundelen. De ervaringen smaken naar meer.

Logistiek is een belangrijke economische activiteit, maar niet zo zichtbaar voor buitenstaanders. De logistieke sector maakt ongeveer 8% uit van ons bruto nationaal product, en genereert zo’n 800.000 arbeids- plaatsen. Ambities voor het duurzamer maken van onze samenleving kunnen daarom niet voorbijgaan aan de bijdrage die logistieke sector hieraan kan leveren. Hier staat tegenover dat de structuur van de sector gefragmenteerd is, vooral door het grote aantal MKB-bedrijven. Ook het organiserend vermogen in de sector, bijvoorbeeld via brancheverenigingen, is niet groot. Daarnaast is het zo dat de klanten vooral vragen om goedkoop transport en flexibele contracten. Zelden vragen zij echter om duurzaamheidsinvesteringen. Dit is een zeer hardnekkig verschijnsel dat brede implementatie van duurzaamheidsoplossingen in de logistieke sector in de weg staat.

Bundelen ladingen
Toch zit de sector niet stil, integendeel. Bedrijven, kennisinstellingen en overheid hebben het initiatief om transportbewegingen duurzamer te maken naar zich toe getrokken en geborgd in de Topsector Logistiek. Er is in 2013 een kennis- en innovatieagenda vastgesteld, waaraan uitvoering wordt gegeven door het Topconsortium voor Kennis en Innovatie voor Logistiek: TKI Dinalog (www.dinalog.nl). De duurzaamheidsmissie richt zich met name op kilometerbesparing en CO2-reductie. De afgelopen jaren is veel aandacht besteed aan onderzoek op het vlak van samenwerking en ladingbundeling, multimodaal vervoer en de binnenstedelijke logistiek. Projecten binnen deze actielijnen dragen bij aan het bundelen van lading, waar- door beladingsgraden toenemen en er dus overall minder kilometers worden gereden. Het bundelen van lading vereist in veel gevallen samenwerking tussen partijen die elkaar normaal gesproken beconcurreren. Dat bundelen gaat dus niet uit zichzelf goed. Naast het ontwikkelen van allerlei samenwerkingstools, zoals contracten en matchingsalgoritmen, wordt nu ook veel onderzoek gedaan naar de manier waarop vertrouwen zich ontwikkeld en hoe stabiele coalities ontstaan.

Water en spoor
Multimodaliteit, het verschuiven van vervoer over de weg naar vervoer over water en spoor, krijgt eveneens nadrukkelijk aandacht. Dit resulteert een netto milieu bijdrage in minder wegkilometers en minder CO2-uitstoot. Naast onderzoek is hiervoor binnen de topsector een uitgebreid begeleidingsprogramma ontwikkeld – Lean & Green Off Road – dat intensief met bedrijven samenwerkt. Binnen dit programma wordt gewerkt aan het ontwikkelen van nieuwe circulaire economie aan deze activiteiten- portefeuille toegevoegd. Vanuit de logistieke sector dragen we onder andere bij aan het slim inrichten van de logistiek van retour- stromen. Dit soort stromen worden steeds minder gezien als afval, en steeds meer als grondstof, maar de business case wordt vaak gemaakt met transport en logistiek. Een ander belangrijk innovatiegebied in de logistiek is onderhoud en instandhouding van machines. Door bij dat onderhoud de vervanging van verschillende onder- delen slim te plannen kan een significante bijdrage geleverd worden aan onze duurzaamheidsdoelstelling.

Klimaatakkoord
Vanuit het klimaatakkoord is voor deze activiteiten alleen maar meer aandacht gekomen. De Topsector Logistiek kan veel bijdragen aan het bedenken van nieuwe, innovatieve manieren om de klimaatdoelen te halen. Kansen liggen met name in het behalen van de doelen uit de Green Deal Zero Emissie Stadsdistributie 2025, het reduceren van emissies bij stationaire apparaten en voertuigen (rangeerlocomotieven, generatoren, bouwkranen), de toepassing van nieuwe lichte materialen in transport en logistiek, het vergroenen van logistiek vastgoed, het versterken van de posities van de binnenvaart en het spoor als het groene alternatief voor wegtransport. Een grote uitdaging is bijvoorbeeld de inrichting van steden voor elektrisch vervoer van goederen. De elektrische voertuigen hebben een kleinere actieradius, waardoor ze vaak moeten opladen en kleinere afstanden kunnen rijden. De aansluiting van lange afstandstransporten vanuit opslagcentra naar de stedelijke keren op de binnenstedelijke beleveringrondjes vraagt eveneens veel aandacht. Momenteel worden allerlei oplossingen onderzocht, van logistieke centra aan de stadsrand, tot kleine elektrische voer- tuigen en moderne bakfietsen. We beginnen langzaam gevoel te krijgen voor wat werkt in welke stedelijke omgeving.

Met de hele discussie over het klimaat- akkoord lijkt het wel alsof we de duurzaamheidsdiscussie in Nederland tot een klimaat- en uitstootdiscussie aan het vernauwen zijn. Ik zou dat jammer vinden. Duurzaamheid staat wat mij betreft ook voor het toekomstbestendig maken van onze economie. In de logistieke sector hebben we dan nog een heel belangrijke opgave, namelijk het onderzoek naar de toekomst van het logistieke beroep. De sector genereert nu veel werkgelegenheid, maar het is maar de vraag of dat zo blijft. In ieder geval zal de invulling van veel beroepen veranderen en complexer worden.
Het beeld van de toekomstige beroepen is nu nog vrij vaag. We moeten daar meer tijd en geld in investeren. Hierin ligt ook een taak voor de onderwijsinstellingen. Een beter en modern opgeleid personeelsbestand in de logistiek vergemakkelijkt de implementatie van nieuwe oplossingen en innovaties. En dat komt de bijdrage aan duurzaamheidsdoelen weer ten goede.

Artikel geschreven door Albert Veenstra voor het tijdschrift Milieu met als thema innovatie.

Bron: Tijdschrift Milieu, Thema Innovatie

Geef de eerste reactie