Zonder logistiek komen composteerbare etensbordjes na gebruik niet bij een compostfaciliteit terecht. En zonder logistiek komen gebruikte meubels niet op de juiste plek voor een tweede leven. Van afvalinzameling tot verplaatsing van goederen voor reparatie of refurbishment: in een circulaire economie speelt logistiek een centrale rol.
Op de conferentie ‘Logistiek beweegt de circulaire economie’ kwamen onderzoekers en professionals uit de logistieke sector bijeen om na te denken over hoe logistiek de circulaire economie kan dienen. Ook werden onderzoeksresultaten en praktijkervaringen gedeeld.
Conclusies uit onderzoek en praktijk
Wageningen Universiteit en Hogeschool van Amsterdam doen onderzoek naar logistiek binnen circulariteit. Binnen het programma LogiCELL (Logistics in a Circular Economy Living Lab), uitgevoerd met partners AMS Institute en Het Groene Brein, worden circulaire oplossingen direct in de logistieke praktijk getest en geanalyseerd.
Voorbeelden van vragen die beantwoord worden binnen LogiCELL zijn: ‘Hoe kan olifantenpoep uit ARTIS binnen de stadsgrenzen van Amsterdam gebruikt worden als compost, en welke logistiek is daarbij nodig?’. En ‘wanneer bedrijfsafval meer gescheiden opgehaald gaat worden, hoe zorg je dan dat er niet te veel logistieke stromen ontstaan? Op welke locaties vindt op- en overslag van afval dan het beste plaats’? Zo zijn er legio vragen die beantwoord worden binnen projecten (living labs) waar de onderzoekers interessante lessen leren over de huidige rol van logistiek. Ze proberen er ook achter te komen waar de knelpunten zitten en welke aanpak richting circulariteit het best werkt.
Toegevoegde waarde voor ondernemer
Een belangrijke conclusie die de onderzoekers al konden trekken is dat circulaire oplossingen vooral goed werken als er toegevoegde waarde voor terugkomt voor de ondernemer.Daarbij blijkt in de praktijk dat toegevoegde waarde voor een ondernemer allerlei vormen kan aannemen. Zo heeft een ondernemer die (meer) afval moet gaan scheiden daar extra werk aan. Maar als dit afval binnen de nieuwe regels vaker opgehaald wordt, hoeft de ondernemer minder ruimte vrij te houden in de zaak voor afvalopslag.
De extra ruimte in de zaak is dan voor de ondernemer een grote toegevoegde waarde. Als een cosmetica-ondernemer consumenten uitnodigt om cosmeticaverpakkingen ter recycling in te leveren in de winkel, kan dit voor extra klantenbinding en verkeer in de winkel zorgen. Dus, ondernemers uitnodigen om hun maatschappelijke rol te pakken binnen een circulaire economie werkt het beste als dat ook samengaat met een voordeel voor de ondernemers.
Normale opslag van productvoorraad
Over het onderwerp ‘omgaan met fysieke ruimte’ concludeerden de onderzoekers dat opslag van circulaire reststromen eigenlijk gezien moet worden als de ‘normale’ opslag van productvoorraad (in plaats van opslag van afval). Hoe een ondernemer opslag van reststromen dan moet vormgeven, hangt natuurlijk sterk af van het type product waar ze mee van doen hebben. Is het groot, is het klein? Is het bederfelijk en is er kans op overlast van ongedierte? Zodra het helder is hoe het opgeslagen moet worden, kun je voor de opgeslagen grondstoffen bestaande logistieke kennis toepassen, om zo efficiënt mogelijk met logistieke bewegingen om te gaan.
Het onderzoeksprogramma LogiCELL doet ook onderzoek naar het specifieke geval dat een reststroom beperkt houdbaar is. Er wordt onderzocht welke extra uitdagingen dit met zich meebrengt voor de logistieke planning en opslag.
Bijproducten waarde geven
Een voorbeeld van een bedrijf dat de uitdagingen van beperkt houdbare reststromen getackeld heeft, is Looop. Dit bedrijf zet zich in om bijproducten van levensmiddelen- en fermentatiebedrijven waarde te geven. Ze zijn gespecialiseerd in het verwerken van ‘natte’ reststromen, zoals aardappelschillen, vloeibare tarwezetmeel en chocoladewater.
Wat kunnen zij daarvan maken? Zij maken daar bijvoorbeeld ingrediënten voor insecten-, varkens-, honden- en kattenvoer van, maar ook kunstmest, composteerbare kattenbakvulling, plaatmateriaal, bio-plastics. Samen met hun partner Hazenberg zien zij in dat reststromen en bijproducten niet als afval gezien moeten worden, maar als productvoorraad. Paul en Johan Hazenberg bouwden zelfs hun voormalige varkenshouderij om tot een opslag- en menglocatie voor de productstromen van Looop. Op deze manier leverden Looop en Hazenberg al miljoenen kilo’s mengsels aan de agrarische en insectensector.
‘Dwingende regelgeving noodzakelijk’
Op het gebied van regelgeving viel er te concluderen dat dwingende regelgeving noodzakelijk is voor circulaire logistiek.Daarbij bleek dat het vooral belangrijk is om door middel van regelgeving een gelijk speelveld te creëren voor (logistieke) ondernemers. Uit de praktijk blijkt dat circulaire initiatieven vaak duurder zijn om uit te voeren dan niet-circulaire initiatieven.
Eerlijke concurrentie
Pas als er algemeen geldende regels ingevoerd worden, kan er een situatie ontstaan van eerlijke concurrentie. Zo kan een Nederlandse ondernemer die batterijen recyclet niet concurreren met ‘virgin’ batterijen die goedkoop geproduceerd worden in China.
Als we hergebruik van grondstoffen zoals chemische stoffen in batterijen willen stimuleren, zal er dus regelgeving moeten komen die het speelveld toegankelijker maakt en houdt voor ondernemers die een circulaire aanpak hebben. Een belangrijke vraag daarbij is: welke regels moeten op regionaal gebied ingevoerd worden? En welke moeten op Europees of zelfs wereldniveau ingevoerd worden?
Bron: Logistiek.nl
