Cross Chain Collaboration Center (4C)

Versterking van het logistiek onderzoek

Ruim 150 onderzoekers en praktijkexperts uit de logistiek kwamen maandag 4 december samen in het Muntgebouw te Utrecht voor de Midterm Conference NWO Logistics Knowledge Community. Zij voeren onderzoek uit binnen de TKI Dinalog en NWO-onderzoeksprogramma’s voor de Topsector Logistiek. Doel van de dag was kennis en ervaring te delen uit de projecten die nu halverwege hun looptijd zijn. Albert Veenstra, wetenschappelijk directeur van TKI Dinalog en hoogleraar aan de TU/e, was dagvoorzitter.

Het was de hoogste tijd voor een gezamenlijke dag, aldus Albert Veenstra.

‘Er is indrukwekkend veel fundamenteel en maatschappelijk relevant wetenschappelijk onderzoek gaande in de sector Logistiek. Maar kent iedereen elkaar wel? Waar zit de synergie? Hoe leidt al die kennis bij elkaar opgeteld tot daadwerkelijk innovatie in de praktijk? Dat verkennen we vandaag,’ aldus de wetenschappelijk directeur van TKI Dinalog in zijn openingswoord.

Albert Veenstra, naast wetenschappelijk directeur van TKI Dinalog ook hoogleraar International Trade Facilitation & Logistics aan de Technische Universiteit Eindhoven, was de dagvoorzitter. ‘Via TKI Dinalog waarin Dinalog, NWO en TNO samenwerken encreëren, kanaliseren we de geldstromen die beschikbaar zijn voor wetenschappelijk onderzoek in de logistiek. We doen dit samen met ons netwerk, dat zich nu grotendeels in deze zaal bevindt. Momenteel zijn zes grote programma’s ongeveer halverwege hun looptijd. Een mooi moment om te kijken waar we nu staan met al deze onderzoeksprojecten. We doen dat aan de hand van een aantal thema’s die gebaseerd zijn op de roadmaps van de Topsector.’

Des zes programma’s:

De tracks van de conferentie:

  • Cross Chain Control Centers (4C) o.l.v. Bas van Bree, TKI Dinalog
  • 4C in the City o.l.v. Walther Ploos van Amstel, Hogeschool van Amsterdam
  • Synchromodality o.l.v. Jaco van Meijeren, TNO
  • Service Logistics o.l.v. Jasper de Graaf, TKI Dinalog
  • Trade Compliance and border management, o.l.v. Merten Koolen
  • ERA-net Transport – Sustainable Logistics and Supply Chain, o.l.v. Peter Wilbers
  • Human Capital and Social Innovation, o.l.v. Liesbeth Staps-Brügemann

De tracks van de conferentie en de onderzoeksprogramma’s zie je hieronder.

Uitdagingen voor kennisontwikkeling en innovatie
Tijdens de openingssessie vroeg Veenstra aan drie onderzoekers uit verschillende domeinen welke uitdagingen voor kennisontwikkeling zij zien. Robbert Janssen, consultant Sustainable Transport bij TNO: ‘Ik houd mij voornamelijk bezig met autonoom vervoer, zoals truck platooning. De grote uitdaging van dit moment is ervoor te zorgen dat die trucks elkaar kunnen vinden en daadwerkelijk dicht achter elkaar kunnen gaan rijden. De maatschappelijke waarde daarvan zit in brandstofbesparing, vermindering van emissies en verkeersveiligheid. We zitten nu in het pilotstadium. Ik denk dat we in 2020 echte commerciële toepassingen hebben op de weg. Bij het ministerie van IenW staan ze inmiddels klaar voor de daadwerkelijke invoering. De visie bij de overheid is er wel; financiering van de volgende stap is nog wel een uitdaging.’

Niet alleen trucks worden autonoom
Veenstra vroeg of de technologie ook voor andere modaliteiten dan goederenvervoer over de weg kan werken. Janssen: ‘Zeker, denk aan goederenvervoer over water en aan treinen.’ Veenstra: ‘Is er dan straks geen onderscheid meer tussen treinen en vrachtwagens? Moeten we de rails vervangen door betonnen banen voor zelfrijdende treintjes van trucks?’ Janssen: ‘Rail en weg zijn toch wel twee heel verschillende werelden. Dat zie ik nog niet snel gebeuren. Op dit moment hebben we alle bestaande modaliteiten nodig in hun huidige vorm. En nog steeds met een persoon achter het stuur. Misschien dat we in 2025 de eerste volgtrucks zonder bestuurder zien. Die trucks moeten wel eerst naar dat ‘treintje’ worden gereden en ze moeten ook weer zelfstandig hun laatste kilometers naar de eindbestemming afleggen. Je krijgt dus een ander type chauffeur: mensen die maar een deel van de reis nodig zijn. Of die een deel van de reis er wel zijn maar iets anders gaan doen. Misschien is het een mooie markt voor oudere of gepensioneerde chauffeurs die nog een deel van hun tijd actief willen blijven.’

Mensen bij ontwerp, ontwikkeling en onderzoek betrekken
Een mooi bruggetje naar het domein van Evangelia Demerouti, hoogleraar Organisational Behaviour & Human Decision Processes aan de Technische Universiteit Eindhoven. Veenstra: ‘Zijn de mensen klaar voor veranderingen zoals autonoom vervoer?’ Demerouti: ‘Daarvoor is nog wel veel nodig. Denk aan opleidingen, maar ook een verandering van mindset. Belangrijk is dat we het traject daar naar toe met de mensen zelf afleggen en ontwikkelen.’ Janssen: ‘Sowieso is onze hele omgang met robotisering een vraagstuk! En truck platooning is daar een eerste voorbeeld van.’ Demerouti: ‘Ja, we moeten onder meer goed kijken naar hoe de werkomgeving de prestaties en de beleving van werknemers beïnvloedt. Ik doe onderzoek daarnaar in de logistieke sector – bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van decision support systems. Je kunt planning proberen zo smart mogelijk te maken, maar als de mensen niet meekomen, houdt dat op.’ Veenstra: ‘De Topsector investeert veel in slimme innovaties, maar eigenlijk is het praktische gebruik daarvan de grootste uitdaging.’ Demerouti: ‘Vergelijk het met duurzaamheid. De top van een organisatie kan zeggen: we gaan duurzamer werken. Maar als de mensen op de werkvloer niet daadwerkelijk hun gedrag veranderen, werkt het niet.

Multidisciplinair samenwerken
Vervolgens stelde Veenstra het multidisciplinair samenwerken aan de orde. Demerouti heeft als psycholoog in een ingenieursomgeving veel te maken met de hardere wereld van de ‘techneuten’. Hoe werkt dat? Demerouti: ‘Je moet elkaar eerst leren begrijpen door elkaar te onderwijzen en elkaars publicaties te lezen. Vervolgens hebben we veel aan elkaar. Ik doe generiek fundamenteel gedragsonderzoek. Maar daadwerkelijk gedrag doet zich altijd voor in een bepaalde context. En die context wordt dan door de technische collega’s geleverd. Het lukt zelfs om in verschillende tijdschriften onze gezamenlijke papers te publiceren. ‘Behavioural operations research’ is nu een geheel zelfstandig paradigma.’

Een wereld te winnen in onderhoud
Over naar Henk Akkermans, hoogleraar Supply Chain Management en directeur van de stichting World Class Maintenance – de derde expert aan tafel. ‘De mensen in organisaties zijn inderdaad van cruciaal belang. Dat zien we ook in de service logistiek – die in elke sector weer een eigen gezicht heeft. De vernieuwing zit vooral in de manieren waarop organisaties hun onderhoud plannen. We kunnen voor veel sectoren voorspellen wanneer een onderdeel ongeveer vervangen zou moeten worden. Het probleem speelt echter op een heel praktisch niveau: bij die ene brug, dat ene schip of die ene installatie. Wanneer moeten daar onderdelen aan vervangen worden? Je kunt onderhoud te vroeg (planmatig), te laat (correctief) of precies op tijd doen. Veel onderhoud gebeurt te vroeg en veel gebeurt op het moment dat het eigenlijk al te laat is. Hier valt nog een wereld te winnen. Maar veel organisaties gebruiken de voor handen zijnde planningsalgoritmes niet omdat ze er de waarde niet van inzien of allerlei beren op de weg zien. Heel jammer.’ Veenstra: ‘Dus ook hiervoor hebben we multidisciplinair onderzoek nodig!’ Akkermans: ‘Om de spreekwoordelijke Valley of Death, waarin technische innovaties stranden, te voorkomen, inderdaad. De kennis ligt op de plank maar wordt in de praktijk niet gebruikt. We zouden meer onderzoek moeten doen om toepassingen in allerlei verschillende praktijken mogelijk te maken.’ Veenstra: ‘In living labs?’ Akkermans: ‘Daar ken ik zinnige voorbeelden van, zoals het Fieldlab Campione, waar we met verschillende grote bedrijven experimenten hebben gedaan rond het onderhoud van machineonderdelen. En ondertussen konden deze bedrijven gewoon geld verdienen. Mijn advies: wees creatief en zorg zowel voor praktijkexperimenten als voor wetenschappelijke publicaties. Ik zie zeker voor design research steeds meer goede mogelijkheden voor die combinatie.’


Experts Robbert Janssen, Evangelia Demerouti en Henk Akkermans bespraken met dagvoorzitter en wetenschappelijk directeur TKI Dinalog Albert Veenstra de belangrijkste uitdagingen voor kennisontwikkeling op dit moment.

Twee observatoren
Aansluitend stelde Veenstra twee observatoren voor, die elk vanuit hun eigen achtergrond en interesse de hele dag door hun oor te luisteren zouden leggen. Jos van Hillegersberg is voorzitter van de programmacommissie van TKI Dinalog en hoogleraar Business Information Systems aan de Universiteit Twente. ‘Ik zal vandaag vooral letten op wetenschappelijke vernieuwing en op synergie tussen de verschillende projecten.’ Amanda Verdonk is onafhankelijk innovatiejournalist. ‘Ik ben een tijdje uit de logistieksector geweest en benieuwd hoe die er nu bij staat. Wat zijn de nieuwste innovaties? En hoe werken bedrijven en onderzoekers momenteel samen?’ Vervolgens vonden er 23 deelsessies met projectpresentaties plaats. Ook werd een klein deel van de aanwezigen geïnterviewd door medewerkers van een onderzoeks- en adviesbureau dat zich helemaal richt op kenniscocreatie: samenwerking tussen onderzoekers en stakeholders uit de praktijk. Dit was een opmaat naar een groter onderzoek onder logistiekprojecten: hoe gaat die samenwerking, wat zijn lessen en verbetermogelijkheden?

Enorm potentieel in logistieke innovatie
De dag sloot af met de plenaire wrap-up. Veenstra vroeg als eerste aan Amanda Verdonk wat zij had geobserveerd. Verdonk: ‘Ik ben positief verrast hoeveel onderzoek eigenlijk praktijkgericht is. Het gaat vaak om al heel concrete businesscases. Ik hoorde vanmorgen over een hub in Utrecht voor bouwlogistiek. Niet alleen besparen ze daarmee 70% op transport en 70% op CO2, maar ook wordt de gemiddelde bouwtijd van projecten daar 13 weken korter! Als we het hebben over innovaties die niet altijd helemaal geïmplementeerd worden: daar heb ik ook iets van gezien rond de haven van Rotterdam. Dat voorbeeld laat zien dat de werkelijke uitdaging ligt in organisatie en samenwerking en niet zozeer in technologische innovatie.’ Veenstra: ‘Is dat niet alle economische sectoren zo?’ Verdonk: ‘Ik vind het wel typisch iets voor de logistieksector. Elders vindt men iets uit en dan wordt het vervolgens aan de man gebracht. Maar hier gaat het vaak om een totale mindshift, en dat gaat gepaard met weerstand. Er zijn nog grote sprongen nodig, maar het potentieel is dan ook enorm.’

Verrassend en contra-intuitief
Jos van Hillegersberg had alle tracks bezocht en gaf aan een heel schrijfblok vol te hebben geschreven. ‘Ik heb een aantal verrassende en contra-intuïtieve onderzoeksresultaten gehoord. Bijvoorbeeld rond de Shapley Value waarover iedereen zegt dat die de oplossing niet brengt. En over Vendor-managed Inventories die tot hogere voorraadniveaus leiden, en Urban Consolidation Centers die niet echt lijken te werken, maar wat niemand wil weten. Het lijkt erop dat onderzoek dat dit uitwijst niet veel gepubliceerd wordt; dit is wellicht een onderwerp voor NWO-replicatieonderzoek. Ook krijg ik de indruk dat de samenwerking tussen onderzoek en praktijkpartijen echt effectief is. En dat gaat verder dan alleen data-inzameling bij die partijen. Er worden daadwerkelijke onderzoeksresultaten in de praktijk getest. Ik zag dat onder meer in het track over Service Logistics. Bij Trade Compliance en Border Management ontdekte ik een totaal andere kant van de logistiek met weer andere vormen van complexiteit en werkelijk multidisciplinair onderzoek. Bij synchromodality begreep ik dat men op zoek is naar een soort Booking.com-achtig platform. We moeten ervoor waken dat we niet al onze energie stoppen in verbeteren van iets dat toch al best goed gaat (bijvoorbeeld het deel van de keten in Nederland), terwijl we de rest van de wereld laten liggen. Ik vond dit een fantastische dag. Zoveel onderzoek, zoveel mensen bij elkaar. Wel miste ik nog het nodige aan IT-gerelateerd onderzoek. Denk aan onderzoek rond datamining, machine learning, Artifical Intelligence.’ Veenstra antwoordde dat dit er nog wel aan komt.

Blik op de toekomst
De dag sloot af met de plenaire wrap-up. Vanuit de zaal werden enkele vragen gesteld met betrekking tot de toekomst van het logistieke onderzoek, gelet op het feit dat het meerjarenprogramma van de Topsector tot en met 2020 loopt. Veenstra antwoordde hierop dat een herziening naar een meer generieke kennisagenda na 2020 onderweg is. De community zal hierover in 2018 meer horen. Hij sloot de dag af met het noemen van actuele calls. Zo is onlangs de call ‘Integrator – Logistiek als facilitator voor het versterken van de samenleving’ gepubliceerd en wordt momenteel een initiatief voor een onderzoeksprogramma gericht op duurzame living labs ontwikkeld. Daarnaast werd de jaarlijks openstaande call voor TKI Toeslag genoemd. Albert Veenstra sloot de dag vervolgens af door iedereen hartelijk te bedanken voor hun bijdragen aan een inspirerende en mooie dag.


Observatoren Amanda Verdonk en Jos Hillegersberg bleken positief verrast over de concrete en praktisch innovaties in het logistiekonderzoek. Ook de samenwerking tussen wetenschappers en bedrijfsleven lijkt goed te lukken.

Zie ook Twitter #nwologistics

De presentaties zijn de te downloaden middels deze link.

Hieronder vindt u een exemplaar van het programmaboekje.

 

 

Geef de eerste reactie