RESPOND (Resilience Enhancement Strategies for Pharmaceuticals Optimizing Differentiation)

Probleemcontext
Medicijntekorten vormen een toenemend probleem binnen de Nederlandse gezondheidszorg. In 2023 ondervonden circa vijf miljoen mensen leveringsproblemen. Deze tekorten zijn mede het gevolg van strikte prijsregulering en inkooppraktijken die de winstmarges van fabrikanten onder druk zetten. Hierdoor verlaten fabrikanten de markt, staat Nederland achteraan in de rij bij leveringproblemen, wordt is er minder ruimte voor investeringen veerkracht.
Ter bestrijding van deze problematiek zijn door de overheid vele maatregelen aangekondigd, waaronder het verplicht aanhouden van een minimale voorraad (“ijzeren voorraad”) en het aanpassen van prijsregels. Hoewel deze maatregelen potentieel bijdragen aan een betere beschikbaarheid, brengen zij ook risico’s met zich mee, zoals stijgende kosten en verminderde betaalbaarheid van medicijnen.

Aanpak
Binnen dit project wordt ingezet op het ontwikkelen van gedifferentieerd beleid dat rekening houdt met de specifieke kenmerken van verschillende medicijnen, zoals prijs, risico op tekorten en het aantal beschikbare leveranciers. Een uniforme beleidsmaatregel blijkt onvoldoende effectief.
De aanpak omvat het verzamelen van inzichten via interviews en data-analyse, in samenwerking met relevante stakeholders zoals zorgverleners, beleidsmakers en leveranciers. Op basis hiervan worden beleidsadviezen opgesteld. Ook wordt een praktisch hulpmiddel ontwikkeld in de vorm van een Excel-tool, waarmee beleidsmakers de effecten van verschillende beleidskeuzes kunnen evalueren.

Verwachte resultaten
Het project resulteert in beleidsvoorstellen die gericht zijn op het verbeteren van de beschikbaarheid van medicijnen, zonder dat dit leidt tot onnodige kostenverhoging. Verwachte concrete opbrengsten zijn onder andere:

• Vermindering van medicijntekorten (tot 20%)
• Verlaging van het risico dat fabrikanten stoppen met leveren (tot 50% bij kwetsbare medicijnen)
• Een praktische tool voor beleidsmakers om beleidsopties te evalueren
  Daarnaast wordt een generieke aanpak ontwikkeld die toepasbaar is op ander beleid, bijvoorbeeld over sancties bij leveringsproblemen en verzekerde zorg. Hiermee wordt bijgedragen aan een toekomstbestendige farmaceutische sector, zowel nationaal als internationaal.

Logica van het consortium
Het project wordt uitgevoerd door een consortium met uitgebreide expertise op het gebied van medicijntekorten, data-analyse en beleidsontwikkeling. Er wordt voortgebouwd op eerder onderzoek en samengewerkt met partijen die beschikken over relevante data en praktijkervaring. Deze samenwerking maakt het mogelijk om snel te schakelen tussen theorie en praktijk, en vergroot de kans dat de ontwikkelde oplossingen daadwerkelijk worden toegepast.