SCOPE - Shelf life Control, Optimized Pricing, and Excess Redistribution

Een derde van al het voedsel dat wordt geproduceerd voor menselijke consumptie, wordt verspild. De Nederlandse overheid heeft als missie om voedselverspilling tegen 2030 te halveren (van ~43,3 kg per persoon per jaar in 2015 naar 21,6 kg in 2030) (MC, 2025). Tegelijkertijd kan 10% van de mensen in de EU zich geen volwaardige maaltijd per dag veroorloven (EU, 2025). In Nederland biedt Voedselbanken Nederland (VBNL) voedselhulp aan ongeveer 180.000 mensen per jaar. Nu voedselgiften van retailers blijven afnemen, moet VBNL steeds vaker op zoek naar donaties van B2B-bedrijven.

Het SCOPE-project heeft als doel voedselverspilling in B2B-voedselketens te verminderen en voedselzekerheid te vergroten. In lijn met de Topsector Logistiek richt het project zich op ketenefficiëntie, het minimaliseren van verspilling en een effectieve herverdeling van overtollig voedsel. Het initiatief hanteert een systeembrede aanpak door praktijkcases te analyseren van een voedselverwerker/distributeur, een groothandel en voedselbanken. Door voedselverspilling te verminderen, verhoogt het project het verdienvermogen van bedrijven en draagt het bij aan ecologische en sociale duurzaamheid.

Daarnaast levert het project een bijdrage aan de wetenschappelijke literatuur op het gebied van operations- en supply chain management door complexe, onderbelichte vragen te beantwoorden, zoals:
(i) hoe proactief en reactief om te gaan met overtollig voedsel of voedselverspilling in B2B-ketens, en
(ii) hoe voedselbanken optimaal kunnen profiteren van donaties van B2B-bedrijven.

Het driejarige project bestaat uit vijf werkpakketten. WP1 tot en met WP3 richten zich op de maatschappelijke impact en zijn toegespitst op drie verschillende stakeholders: VBNL en twee bedrijven, Velder en Bidfood.
WP1 en WP2 ontwikkelen oplossingen voor B2B-bedrijven om met overtollig voedsel om te gaan, via supply chain-contracten en afspraken over houdbaarheidstoewijzing, prijsstelling en herverdeling, met behoud van winstgevendheid.
WP3 verbetert de logistiek van voedselbanken door inzamel- en distributieschema’s af te stemmen op de beschikbaarheid van voedselgiften.
WP4 plaatst het onderzoek in een wetenschappelijke context en onderzoekt synergieën tussen WP1 t/m WP3.
WP5 richt zich op projectmanagement en de verspreiding van resultaten naar externe belanghebbenden.

Het consortium bestaat uit Wageningen University (WU), Tilburg University (TiU), Bidfood, Velder, Voedselbanken Nederland (VBNL), en Stichting Samen Tegen Voedselverspilling (STV). Het merendeel van het onderzoek wordt uitgevoerd door een team van WU en TiU, waaronder een promovendus en masterstudenten gespecialiseerd in supply chain-optimalisatie en voedselverspilling.
TiU brengt expertise op het gebied van econometrie en operations research (wiskundige modellering, forecasting en besluitvormingstools). WU levert kennis over modellering en optimalisatie van voedselketens. Bidfood en Velder fungeren als industriële partners en stellen hun netwerken beschikbaar om strategieën tegen voedselverspilling te testen. VBNL brengt uitgebreide kennis in over de herverdeling van voedselgiften, zodat overtollig voedsel mensen in nood bereikt.

Het SCOPE-project is vernieuwend door een systeembrede benadering van voedselverspilling te hanteren, waarbij proactieve en reactieve strategieën worden vergeleken binnen drie thema’s:

• Houdbaarheidsbeheer en -toewijzing
• Prijsstelling op basis van houdbaarheid
• Herverdeling van overschotten

In tegenstelling tot traditionele initiatieven die zich richten op individuele actoren, betrekt dit project voedselproducenten, groothandels en voedselbanken, om winstgevendheid te combineren met surplusbeheer.
Houdbaarheidsbeheer en -toewijzing optimaliseren distributie om verspilling proactief te verminderen.
Prijsstelling op basis van houdbaarheid stimuleert tijdig gebruik van producten.
Systematische herverdeling van overschotten via donaties versterkt voedselzekerheid.
Door data-analyse en operations research te combineren, levert het project gerichte, datagedreven oplossingen voor partners als Bidfood, Velder en VBNL, waarmee zij hun leiderschap op het gebied van duurzaamheid en verantwoordelijkheidszin rond overschotten versterken.

Het project vertaalt onderzoeksresultaten naar praktische tools. Door nauwe samenwerking met Velder, Bidfood en VBNL wordt de toepasbaarheid en maatschappelijke impact van het onderzoek geborgd. De schaalbare aanpak zal worden gedeeld met leden van STV en andere geïnteresseerde bedrijven. VBNL verspreidt de resultaten onder haar 173 aangesloten voedselbanken. Dit levert inzichten op voor beleidsmakers die voedseloverschotten willen terugdringen bij belangrijke ketenpartijen.

Verwachte resultaten zijn onder meer:

betere afstemming tussen voedselgiften en behoeften van voedselbanken

oplossen van logistieke knelpunten

geoptimaliseerde prijs- en voorraadstrategieën die verspilling verminderen én winst verbeteren

ontwikkeling van schaalbare modellen ter versterking van het verdienvermogen.