Spelen met containers

Samen oplossingen bedenken voor efficiënt containertransport vanaf de Maasvlakte. Dat is het doel van de Rail Cargo Challenge die TU Delft, gamebouwer The Barn, ProRail en TNO met de logistieke sector ontwikkelen. 30 maart speelden aanbieders en uitvoerders van het spoorgoederenvervoer de serious game voor het eerst.

Met de ingebruikname van nieuwe terminals op de Maasvlakte hebben verladers en rederijen meer keuzemogelijkheden om hun containerlading via het Rotterdamse havengebied te vervoeren. Naar verwachting raakt de lading hierdoor meer versnipperd, en moeten de aanbieders en uitvoerders van het spoorgoederenvervoer oplossingen bedenken om containers te bundelen.

Als hulpmiddel ontwikkelen TU Delft, The Barn, ProRail en TNO een serious game: de Rail Cargo Challenge. Dat doen ze in het TKI-project SYNCHRO-GAMING, dat draait om modellen en games voor spoorgoederenvervoer en synchromodaal vervoer. Dit project wordt uitgevoerd door een consortium van partijen, bestaande uit ProRail, Havenbedrijf Rotterdam, Havenbedrijf Amsterdam, SmartPort, Rijkswaterstaat, TU Delft, TNO (coördinator), InThere en The Barn.

Gecontroleerde omgeving

De Rail Cargo Challenge is een bordspel waarin deelnemers in een gecontroleerde omgeving ervaring opdoen met het bundelen van containers die verspreid staan over de diverse terminals. Aanbieders en uitvoerders moeten samenwerken met andere stakeholders om zo efficiënt en goedkoop mogelijk – en naar tevredenheid van de klant – lading op de plaats van bestemming te brengen. Door samen de game te spelen, kunnen ze direct over vraagstukken en oplossingen van gedachten wisselen.

30 maart hadden ECT, EGS, Havenbedrijf Amsterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Hupac, KombiRail Europe, Locon Benelux, ProRail, RSC en VTR-Rail de primeur. Begeleid door TU Delft, The Barn en TNO speelden ze de game. De eerste sessie was vooral bedoeld om draagvlak te creëren voor doorontwikkeling van de game. Vier deelnemers vertellen over hun ervaringen.

Speelbaar houden

“We weten allemaal dat de problematiek van spoorbundeling op de eerste en tweede Maasvlakte eraan komt”, legt Maurits van Schuylenburg van Havenbedrijf Rotterdam uit. “Als je de complexiteit in een game ervaart, samen met de partijen die in de markt echt met het proces bezig zijn, dan dringt dat meer door. Ook al is de game een stuk eenvoudiger dan de werkelijkheid; het is toch iets wat je aan den lijve ondervindt. De eerste ronde speelden we zonder oplossingsmogelijkheden. Juist doordat je het proces ziet spaaklopen, ontstaat een heel goede discussie. In de tweede ronde werd de game aangepast en konden we containers uitwisselen.”

“Het blijft een afweging tussen het benaderen van de werkelijkheid en het speelbaar houden van de game, met voldoende spanning”, vervolgt Van Schuylenburg. “De Rail Cargo Challenge kan worden verdiept met bundelingsmogelijkheden elders in de haven, zoals op het Rail Service Center in de Waalhaven. En misschien is er ook een rol voor emplacement Kijfhoek bij Zwijndrecht. Verder kunnen de cijfers voor kosten en baten reëler worden gemaakt. De praktijk is heel wat complexer, maar voor de bewustwording biedt de game prima handvatten. We zien oplossingen die we kunnen implementeren, al is het te vroeg om concreet te zijn. Zoiets heeft tijd nodig.”

Gedeeld belang

“Iedere ketenpartner heeft eigen belangen”, zegt Pim Steenhuis van Havenbedrijf Amsterdam. “Maar uiteindelijk speelt er ook een gedeeld belang: containers per spoor naar het achterland sturen. De Rail Cargo Challenge liet zien dat samenwerking allerlei mogelijkheden biedt om dat beter en efficiënter te doen. Het is geen ‘rocket science’, al blijkt het in de praktijk toch lastig. Als je eens op andermans stoel gaat zitten, weg van de dagelijkse realiteit, dan kun je er samen over nadenken hoe je struikelblokken uit de weg ruimt.”

Tijdens de game zag Steenhuis dynamiek ontstaan. “De deelnemers zochten heel gretig naar oplossingen. Die vind je niet door op je eigen eilandje te blijven zitten, maar door dingen te doen die je op kantoor niet snel geneigd bent te doen. De vorm van de game nodigt daartoe uit. De game is reëel, maar door het spelelement gaan spelers anders met belangen om. Ik verwacht veel van lading bundelen. Ook ‘gain sharing’ hoort daarbij: hoe verdeel je de poet? Is men bereid iets in te leveren ten behoeve van een grotere opbrengst voor allen? En hoe wordt die opbrengst dan verdeeld? Als we de game verder uitwerken, ontstaan proefballonnetjes waarmee we dit stukje van het spoorgoederenvervoer in de praktijk kunnen verbeteren.”

Businesspropositie

“Het belangrijkste wat de Rail Cargo Challenge opleverde, was de ‘mindshift’ van de sector”, meent Bart van Riessen van Europe Container Terminals. “De setting met een papieren bordspel rond de tafel stimuleerde heel nadrukkelijk het gesprek. Het was goed om te zien wat je op zo’n eenvoudige manier kunt bereiken, zonder softwareontwikkeling en computerschermen. Ik vond de deelnemers ook behoorlijk welwillend op het gebied van samenwerking.”

Van Riessen noemt het absoluut de moeite waard om de samenwerking tussen de ketenpartijen te stimuleren en heeft ideeën om de game nog realistischer te maken. “Samenwerking in de logistiek is vaak gebaseerd op vertrouwen en onderlinge relaties. Soms is het moeilijk om dat voor langere tijd vast te houden. Ook in de game moet je elkaar vertrouwen om samenwerking mogelijk te maken. Maar als een deelnemer zich daar niet aan houdt, dan heb je geen stok achter de deur. Door de samenwerking te baseren op normaal handelsverkeer, met een businesspropositie voor een afgesproken prijs of een bepaalde mate van betrouwbaarheid, kom je tot een veel levensvatbaarder model. Dat zou ik graag aan een volgende versie van de game laten toevoegen.”

Leerzaam

“In de eerste ronde hield iedereen de kaarten tegen de borst en de fiches verborgen”, kijkt Pieter Förrer van Rail Service Center Rotterdam terug. “De persoonlijke winst ging boven het algemeen belang, dat zag je echt fout gaan. De strafpuntindicator (een truck) eindigde dan ook al snel in Hamburg in plaats van Rotterdam. Later ontstond openheid en zochten we samen naar de beste oplossing. De Rail Cargo Challenge kwam tot leven en er werden ook dingen geprobeerd, zoals experimenteren met de prijsstelling.”

“Ik heb het als leerzaam ervaren”, besluit Förrer. “Je speelt het echte leven na op een Monopolybord. Wat kan je gebeuren! Als je slecht tegen je verlies kunt en er gaat wat mis, dan ben je dat na een uurtje weer vergeten. Dat staat haaks op de realiteit. Maak je daar een megafout, dan kan het je bedrijf heel veel geld kosten. Tijdens de game bleek, dat met je met een klein beetje lef en een klein beetje openheid van zaken met elkaar veel meer bereikt en ook nog eens een beter gezamenlijk resultaat boekt. Na de game hebben we op het RSC gebrainstormd over het belang van goede dienstverlening voor de ladingeigenaren achter onze railoperators. Dat was heel goed. Ik ben enthousiast!”